Organisatie in de groepen

Een van de meest opvallende kenmerken van een jenaplanschool is de stamgroep.

 

Wat zijn stamgroepen?

In een stamgroep zitten kinderen van verschillende leeftijden, in tegenstelling tot klassikaal onderwijs, met verschillende vorderingen in de leerstof. Omdat we in ons onderwijs juist willen uitgaan van de verschillen in ontwikkeling, doen we dat bewust. Het zit ook het dichtst bij de natuurlijke situaties die het kind gewend is: denk aan het gezin, spelen op straat en de samenleving om ons heen.

Het kind ervaart in een stamgroep hoe het is om de jongste, de middelste en de oudste te zijn. Op deze manier ervaart een kind hoe het is geholpen te worden door kinderen uit een andere leeftijdsgroep en om zelf anderen te helpen. Ook ziet het kind duidelijk welke ontwikkeling het zelf heeft doorgemaakt en wat het al allemaal geleerd heeft; heel belangrijk voor het zelfvertrouwen. We vinden dit in het jenaplanonderwijs heel vormend voor de persoonlijke ontwikkeling.

Behalve dat er in de stamgroep veel met en van elkaar geleerd wordt, krijgen de kinderen ook instructie in jaargroep (cursorisch aanbod), zoals bij rekenen en spelling. De verwerking vindt dan vooral plaats in de stamgroep.

Tijdens hun basisschooltijd zitten kinderen in drie stamgroepen:

Onderbouw voor kinderen van 4-6 jaar

Onze onderbouw bestaat uit 2 stamgroepen. In iedere stamgroep zitten 1e- en 2e-jaars (kleuters).

In de loop van een schooljaar stromen kinderen in die net vier jaar zijn geworden. Afhankelijk van hun persoonlijke ontwikkeling, kan het zijn dat deze kinderen het schooljaar daarna nog bij de 1e-jaars horen.

Middenbouw voor kinderen van 6-9 jaar

Onze middenbouw bestaat uit 3 stamgroepen. In deze groep zitten 3e-, 4e- en 5e-jaars kinderen.In de middenbouw wordt een stevige basis gelegd voor de vaardigheden die nodig zijn om de wereld om je heen te leren kennen. In deze bouw leren de kinderen lezen, schrijven en rekenen en gaan dit al toepassen binnen wereldoriëntatie.

Bovenbouw voor kinderen van 9-12 jaar

Onze bovenbouw bestaat uit 3 stamgroepen. Hier zitten de 6e-, 7e- en 8e-jaars kinderen. In de bovenbouw wordt de basis van de middenbouw verder uitgebreid en stellen we deze voornamelijk in dienst van het leren van en over de wereld om ons heen.

De kinderen leren leren en leren leven. Doordat we werken in stamgroepen is het mogelijk dat kinderen die wat meer moeite hebben met de leerstof en/of sociaal-emotioneel meer tijd nodig hebben, vier jaar in een stamgroep zitten.

Dat betekent in de praktijk dat deze kinderen meer tijd krijgen voor de inhoud van deze drie jaren en dat ze op een aantal onderdelen een individuele leerlijn volgen. De kinderen blijven dus op hun eigen niveau doorwerken in hun eigen stamgroep. Op deze manier blijft de omgeving veilig en vertrouwd.

We spreken op deze manier van 'bouwverlenging'. Het voordeel voor de kinderen is dat ze die leerstof die ze al beheersen niet meer compleet opnieuw hoeven te doen; in het nieuwe schooljaar gaan ze door waar ze gebleven zijn. 

In de stamgroep wordt door de kinderen samengeleefd en samengewerkt, wordt er hulp gegeven en ontvangen, van en met elkaar geleerd.

Elk jaar gaat een deel van de stamgroep naar een volgende stamgroep en komen er weer nieuwe kinderen bij. Doorgaans zit een kind drie jaar bij dezelfde stamgroepleider(s), maar dit is niet vanzelfsprekend. Ook stamgroepleiders kunnen immers van groep wisselen. 

Binnen de stamgroep functioneert de tafelgroep

Dit is een groepje kinderen, dat werkt aan dezelfde tafel. Het aantal kan verschillen, maar bedraagt in de regel niet meer dan 6 kinderen. In een tafelgroep leren de kinderen elkaar beter kennen. Ze kunnen elkaar helpen en stimuleren. Op onze school proberen we de tafelgroepjes zo samen te stellen, dat er jongens en meisjes van verschillende leeftijden zitten, zodat er een verscheidenheid aan inbreng en wederzijdse hulp kan ontstaan.

Na iedere vakantieperiode wisselen deze tafelgroepen zodat de kinderen ook de andere groepsgenoten op deze manier beter kunnen leren kennen en verschillende ervaringen op kunnen doen.

De interessegroep

Hierin zitten kinderen die gedurende een bepaalde tijd, vanuit dezelfde belangstelling aan een zelfde thema werken. Deze groepjes kunnen spontaan ontstaan, maar ze kunnen ook anders gevormd worden. Het kan een groepje van twee, maar ook van tien kinderen zijn. Ze kunnen ontstaan tijdens een blokuur (bijv. samen iets opzoeken of op ontdekkingstocht op internet, in boeken of met materialen), maar ook tijdens de keuzecursus, wereldoriëntatie en de creatieve vakken.

Als de stamgroep de schoolviering moet verzorgen ontstaan ook vaak belangstellingsgroepjes (bijv. kinderen die samen iets gaan presenteren). In al deze groepen wordt heel bewust gebruik gemaakt van de ontwikkelingsverschillen tussen de kinderen. Verschillen op alle ontwikkelingsgebieden worden als iets waardevols voor elkaar beschouwd.

De niveaugroep

In de cursussen rekenen, taal en spelling krijgen de kinderen de instructielessen doorgaans in de eigen jaargroep: kinderen die met hetzelfde doel aan de slag gaan.

Deze niveaugroepen functioneren op onze school zowel binnen als buiten de stamgroepen.

Maatjeswerk

Kinderen werken vaak met ‘maatjes’. Dit houdt in dat een kind gekoppeld wordt aan een ouderejaars om samen te oefenen. Zo oefenen kinderen in de middenbouw bij bijvoorbeeld het leren lezen elke dag met een 4e- of 5e-jaars leesmaatje. Dit leesmaatje beheerst alle letters en heeft geleerd om een 3e-jaars te begeleiden in het leren verklanken van de letters. Maar ook op andere gebieden vindt samen leren plaats met maatjes. Zo werken we met loopmaatjes, uitlegmaatjes enz.